Impact van de Brexit op de voedingsindustrie

"Dit is de best mogelijke overeenkomst en de enige mogelijke" zei Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, achteraf bij een persconferentie. De deal moet nog wel worden goedgekeurd door zowel het Europees als het Brits parlement.

Samenvatting

• 27 EU-leiders zijn het eens met Brexit-deal
• De status van Gibraltar is uit de overeenkomst verwijderd
• De Europese en Britse parlementen moeten hun voorlopige goedkeuring nog geven.

Het Verenigd Koninkrijk zal de Europese Unie op 29 maart 2019 verlaten. Wat betekent deze overeenkomst dan nu voor de voedselindustrie? De overeenkomst, die eerder deze maand na marathononderhandelingen bereikt werd, reguleert in de basis de Britse terugtrekking. Ook is er een intentieverklaring opgesteld over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU. Hierin worden ook de verplichtingen bij grenzen en inmpliciet het transport van voedingsmiddelen tussen de twee partijen afgestemd. Theresa May, premier van het Verenigd Koninkrijk, heeft op zondagmiddag bij een persconferentie aangekondigd dat het Brits Parlement nog voor Kerstmis zal gaan stemmen over het akkoord.

Oppositieleider Jeremy Corbyn (Labour) heeft al aangekondigd dat hij tegen het akkoord van May zal gaan stemmen. Hij zei dat het een 'waardeloze uitkomst van de onderhandelingen' was. Het meest gevoelige onderwerp is Noord-Ierland. Als het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat komt er een harde grens op het eiland. Na jaren onrust en geweld, wat beide partijen willen voorkomen, moeten eerst alle overeenkomsten duidelijk zijn voor de overgangsfase. Die periode kan verlengd worden tot 2022, als beide partijen het daarmee eens zijn. De voedingsmiddelenindustrie zal de gevolgen van de Brexit voelen, ongeacht we te maken krijgen met een 'harde' of een 'zachte' Brexit. Op dit moment kunnen vrachtwagens gemakkelijk het VK in, maar dat zal veranderen als het VK geen onderdeel meer uitmaakt van de EU.

'Backstop' kan een noodoplossing zijn

40% van het voedsel dat in de VK geconsumeerd wordt, wordt geïmporteerd. Daardoor worden de aanvoerroutes kwetsbaarder, zeker die voor vers voedsel vanuit Ierland. Als de onderhandelaars geen oplossing vinden voor de Ierse grens tijdens de overgangsfase, treedt de 'backstop' in werking. Het is overeengekomen dat het VK tijdelijk een douane-unie blijft met de EU. Deze douane-unie geldt voor alle producten, behalve die uit de visserij.

De voedingsmiddelenindustrie zal de gevolgen van de Brexit voelen, ongeacht we te maken krijgen met een 'harde' of een 'zachte' Brexit. Op dit moment kunnen vrachtwagens gemakkelijk het VK in, maar dat zal veranderen als het VK geen onderdeel meer uitmaakt van de EU. De overeenkomst stelt dat het Verenigd Koninkrijk niet zelfstandig de 'backstop' kan verlaten. Zolang ze er niet uit zijn, kan de regering van May niet zelfstandig handelsverdragen met andere landen afsluiten.

Spanje dreigt de topbijeenkomst te verstoren

Spanje is de nummer 1 bloemkoolimporteur. Maar één dag voor de Brexittop in Brussel was het onzeker of de bijeenkomst plaats zou vinden. Spanje wilde niet komen als het geen garanties zou ontvangen over Gibraltar. Het schiereiland, wat compleet omsloten is door Spanje, is in Britse handen sinds 1704. Madrid wilde vetorecht in toekomstige onderhandelingen over dit Britse territorium.

Na intensieve onderhandelingen tussen Madrid, Brussel en Londen heeft Spanje die garantie ontvangen. Het VK heeft beloofd dat het Zuid-Europese land betrokken zou worden bij alle gesprekken over Gibraltar. Het leven op het Britse grondgebied is dicht verweven met het leven in Spanje. Goederen en mensen steken in groten getale de (nog steeds) losjes bewaakte grens over. De status van Gibraltar is compleet uit de principe-overeenkomst over de Britse terugtrekking verwijderd. Volgens kenners is dat een grote overwinning voor Spanje en een nederlaag voor de Britten: voor de eenheid van landen van het Verenigd Koninkrijk, dat door May en haar opvolger als heilig wordt beschouwd, blijkt dat sommige dingen onder druk toch anders kunnen lopen.

Financiële markten

De toegang van Britse banken tot de Europese Unie is eveneens beperkt. De overeenkomst bepaalt dat Brusselse autoriteiten de bevoegdheid hebben om de toegang van de Britse financiële instellingen tot de markt te blokkeren. Dit gebeurt als er een zogenaamd "level playing field" is. Er is overeengekomen dat het VK tijdens de 'backstop'-periode niet van de EU mag afwijken op het gebied van concurrentie, belastingen, staatssteun en arbeids- en milieunormen.
Visserij staat centraal

Het VK heeft in 2017 442.000 ton vis geëxporteerd en vier van de belangrijkste afnemers zaten in de EU. Vissers zijn bezorgd dat de overheid schepen met een Britse vlag bij Britse havens zal verplichten de VK-quota aan te voeren. Zolang Engeland in de EU zit kunnen vissers simpelweg tussen schepen heen en weer schuiven met hun quota. Na de Brexit zal het VK waarschijnlijk vallen onder een soortgelijke quotaregeling als Noorwegen, wat betekent dat de Europese Commissie kan onderhandelen over contigenten. Volgens de voorlopige overeenkomst zullen importheffingen op Britse vis geheven worden tot er een definitieve overeenkomst over de Britse wateren gesloten is. Deze beslissing is uitgesteld.

Voedingsmiddelenbedrijven moeten overwegen hoe ze hun bedrijven gaan positioneren in deze roerige tijden. Tijd is van belang in de voedingsmiddelenindustrie. Langere transporttijden zorgen voor omzetverlies. Blijf onze kanalen in de gaten houden voor meer info over de ontwikkeling van Brexit.

Bronnen:
The Guardian
BBC
Politico